Yersin ve Kitasato tarafından 1894 yılında keşfedilen Pasteurella pastis adlı basilin yol açtığı bulaşıcı bir hastalık. Mikrop farelerde bulunur ve pireler aracılığıyla insanlara bulaşır.

Doğu ülkelerine, özellikle Hindistan'a özgü olan veba hastalığı, geçen yüzyıllarda, doğu ülkelerinden gemilerle gelen yolcuların hastalığı bulaştırmaları sonucunda birçok Avrupa ülkesinde de görülmüştür. Hastalığın görüldüğü ülkelerden gelen gemilere gerekli sağlık tedbirlerinin uygulanması (karantina, farelerin öldürülmesi vb.) ve gerekli ek tedbirlerin alınması sayesinde uzun bir süreden beri Avrupa ülkelerinde veba salgını görülmemektedir.

Veba hastalığı hıyarcıklı veba, akciğer veba sı, septisemi vebası olmak üzere klinik bakımdan üç şekil gösterir. Hıyarcıklı veba, vebanın en çok görülen türüdür. Salgınlarda bu türün yaygınlık oranı %6090'dır. Ağır bir hastalığın belirtilerinin (yoğun titreme ile birlikte görülen yüksek ateş, kusma, ishal, dil kuruması, hezeyan) yanı sıra, hastalanan lenf bezinin şişmesi sonunda koltuk altında, kasıkta ya da boyunda bir şiş oluşur. Şişler yarılırsa içi basilli irin dışarı akar. Vebanın en hafif türü hıyarcıklı vebadır. Ancak ölüm oranı yine de yüksektir.

Akciğer vebası daha az görülmekle birlikte oldukça ağır geçer, genel hastalık belirtilerinin yanında akciğerlerin biri ya da ikisi yangılanır. Hastalık genellikle ölümle sonuçlanır. Septisemi vebası en tehlikeli türdür; ölümle sonuçlanır. Sinirsel belirtiler çok belirgindir. Burun, mide, bağırsak kanamaları görülür. Bu türe kara veba da denilir.

Üç veba türü de birbiriyle yakından ilişkilidir. Bir tür de her zaman başka türe dönüşebilir. Veba hastalığı hızla ilerler. Ağır septisemi vebası birkaç saat içinde hastanın ölümüne yol açar. Genellikle belirtilerin tedavisinden başka hastanın kurtulması için yoğun bir serum tedavisinin uygulanması gerekir. Yüksek dozda sülfamitlerin, antibiyotiklerin (özellikle streptomisin) uygulanması iyi sonuç vermektedir.

Hastalığın yayılmasını önlemek için hastalar karantinaya alınmalı, sağlıklı kişilere veba aşısı uygulanmalı, fareler öldürülmelidir.