]Anadolu'da Alevi inancının temel tarihsel kurumu inanç-dede ocaklarıdır. Alevi inanç-dede ocakları, yüzyıllar ötesinden günümüze Anadolu'da Alevi inancının ana taşıyıcısı olmuştur.

Alevi öğretisi, Alevi inanç-dede ocakları aracığı ile Anadolu'nun farklı bölgelerinde organize olmuştur. Hacı Bektaş Veli, Pir-i Türkistan Hoca Ahmed Yesevi'nin geliştirdiği tasavvuf geleneğini Horasan'dan Anadolu'ya taşımıştır. Temelini Ehl-i beyt'te bulan, On iki İmamlarla sürdürülen, Horasan'da Hoca Ahmed Yesevi tarafından geliştirilen eren düşüncesi, Hacı Bektaş Veli ve Horasan erenleriyle Küçük Asya'ya ulaştırılmıştır. Güvenç Abdal, Koluaçık Hacım Sultan, Seyyid Cemal Sultan, Sarı Saltık, Sarı İsmail, Karadonlu Can Baba ve Hızır Samit(Sultan Samut) gibi dervişlerin kurdukları ocaklar, Anadolu'nun farklı bölgelerinde yüzyıllar boyunca Alevi inancının ana öznesi olmuştur.Erdebil-Safevi dergahı ile bağlantılı gören

Alevi inanç-dede ocakları da bulunmaktadır. Bu ocaklar, Anadolu'da organize oluşlarını Şah Cüneyd, Şah Haydar ve Şah İsmail dönemlerinde düşünsel çıkışını yapan Erdebil dergahıyla irtibatlandırmaktadır. Bu grup ocaklar, Anadolu dışında Bulgaristan coğrafyasında da örgütlenmiştir. Erdebil ile tarihsel-inançsal bağ kuran ocakların büyük çoğunluğunun kurucu unsuru, XV. ve XVI. yüzyıllarda Anadolu'da Erdebil-Alevi-Kızılbaş hareketinin önderleridir. Bunlar içinde Pir Sultan Abdal ve Kul Himmet ocakları önceliklidir.Alevi İnanç-Dede Ocakları, ocak kurumunu, Alevilik inancının temeli olarak kabul etmektedir. Alevi inancı günümüze ocaklar çevresinde örgütlenen dede-talip topluluklarıyla ulaştırılmıştır. Ocakların varlığı Anadolu toprağında Ehl-i beyt inancının, Hacı Bektaş Veli düşüncesinin ve eren felsefesinin öncelikli ispatıdır. Ocaklar, Anadolu'da adeta Alevi inancının tapusudur.