"Alevilik bir Türk-İslam sentezidir"

Bahçeli'nin rejim krizlerinin kilidini açtığını söyleyen Doç. Dr. Vedat Bilgin, "Alevilik bir Türk-İslam sentezidir ve İslam tasavvufundan beslenir" dedi.
Danışmanı Doç. Vedat Bilgin, MHP Lideri Bahçeli'nin Alevi açılımına ilişkin ipuçlarını verdi. Bahçeli'nin rejim krizlerinin kilidini açtığını söyleyen Bilgin, "Alevilik bir Türk-İslam sentezidir ve İslam tasavvufundan beslenir" dedi. Baykal'ın çarşaf açılımını ise ‘Tavrı doğru ama ilkesel değil' sözleriyle yorumladı

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin başdanışmanı olan Gazi Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Vedat Bilgin, Bahçeli'nin Alevi açılımının ipuçlarını verdi.

Bilgin, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin cumhurbaşkanlığı seçimi, parti kapatılması, türban gibi sorunlar karşısında attığı adımların bir benzerini Alevi meselesinde de tekrarladığını kaydederek, "Bahçeli'nin bütün bu sorunlar karşısında attığı adımlar, Türkiye'de rejim krizine yol açacak kilitlenmelerin önünü açmıştır" görüşünü dile getirdi.

ALEVİ SORUNU YAVUZ SULTAN SELİM'E DAYANIYOR
Alevi sorunu nasıl başladı?

- Türkiye'de Alevi sorunu, yani çeşitli mezhepler eksenindeki sorun, bugün için Türkiye'nin modernleşmesiyle beraber çözüm yoluna girmiştir. Türk Aleviliği, bizim Orta Asya'dan gelen kültürel özelliklerimizle İslam'ın ilk karşılaşması döneminde meydana gelmiş bir çeşit sentezdir. Türklük ve İslam üzerinden meydana gelmiş bir sentezdir. Bu sentez, başlangıç yıllarında bir sorun değildir. Yunus Emre'ye bakarsanız, sorun değildir. Siyasi bir mesele haline gelince soruna dönüşmüştür. Yani Yavuz Sultan Selim ile. Yavuz, Alevi Türkmenler üzerinde Şah İsmail'i destekliyor diye baskı yaratmıştır, o baskının sonunda Türkiye ciddi bir mezhep olarak içine kapanma sorunu yaşamıştır. Sünni mezhebinde de bir tepkisel tavır yaratmıştır. Bu bir soruna dönüşmüştür. Sünni mezhep etrafında oluşmuş tepkisel tutuculuğun da o içine kapanmış Alevi topluluklarında görülen tepkisel tavrın da ben artık bugünün sorunu olmaktan çıktığını düşünüyorum.

ALEVİ RİTÜELLERİ KURUMSAL YAPI İÇİNE ALINMALI

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin yapısı Alevileri rahatsız ediyor. Özellikle bu derste Sünni inancının ibadet pratiğine dönük eğitim verildiği iddiası var. Buna ne dersiniz?

- Alevi inancının muhtelif gelenek, görenek, töre, ritüelleri kurumsal yapının içerisinde bir yere alınıp onların taleplerine cevap vermek gerekir. Onların eğitim taleplerine cevap verilmeli. Yani din kültürü dersinin içerisinde bu öğretinin de muhtelif anlayışlar okutulmalı. Seçmeli ders mi? Hayır, bu mecburi olmalı. ‘Din kültürü dersi yasaklansın' demek yanlış. Orada genel temel kültür verilmeli. Ama ibadet bilgisi dersleri konulup bu seçmeli olabilir.

Siyasetçinin sorunu, sürecin harekete geçirdiği imkânları politikaya dönüştürerek, Türkiye'nin daha fazla özgürlüklerini yaşayan bir toplum haline gelmesidir. İnsanlar her şeye sahip olamayabilirler ama sahip olmaları konusunda taleplerini özgürce dile getiriyorlarsa ve onu özgürce yaşıyorlarsa ülkelerinin imkânlarını fark ederler, ondan mutsuzluk duymazlar ama devletin özgürlüklerin önündeki engelleri de kaldırmasını isterler.

Nasıl bir çözüm olabilir sizce?

-Alevilik konusunda yapılmış çok ciddi akademik çalışmalar var. Hatta bu sorunların aslında ne kadar ortaklıklar ihtiva ettiğini ortaya koyan çalışmalar var. Alevi inancındaki birçok kurum, Sünni inancında da var. Bunlar cehalet içerisinde birbirlerinden ayrıştırılmış ve kavramsal olarak uzaklaştırılmış. Bir defa bunlardan istifade edecek ortak bir zemin oluşması lazım. Teknik, akademik düzeyde. Sivil toplum düzeyinde ortaklık zeminlerinin oluşması lazım. Oralarda bunların diyalog içinde çözülmesi lazım. Siyasetçinin de çalışmalara kulak verip buralarda oluşan taleplerden siyaset oluşturması, buralardan beslenmesi lazım.

Aleviler arasında da Aleviliğin İslam içi mi dışı mı olduğu tartışması var..

- Türkiye'nin Aleviliği, Türk kültürünün temel taşlarından birisidir. Sadece inanç açısından, İslam inancı açısından bakmayalım, kültürel açıdan baktığımız zaman Alevilik dediğimiz şey, aslında Orta Asya'dan bu tarafa süren kültürün bir anlamda çeşitli ritüellere yansımasıdır. Onun içerisinde Ehli Beyt inancı olduğu gibi o Ehli Beyt inancıyla örülmüş şekilde yaşayan birkaç bin yıllık gelenek vardır. Bu bakımdan bizim türkülerimiz, sazımız, geleneklerimiz, Asya'dan gelen o zenginliğimizin yaşadığı bir yerdir. Alevi inancı büyük ölçüde İslam tasavvufundan beslenir. O tasavvuf ile olan bağları zaman içerisinde, içine kapalı bir toplum olduğu için yeteri derecede zenginliğini ifade edememiştir. O yolların açılması lazımdır.



Milli iradenin tecelli ettiği yer Meclis'tir, sahip çıkmalıyız

Bahçeli'nin Alevi sorunuyla ilgili somut bir öneride bulunmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bahçeli'nin parti kapatılması, cumhurbaşkanlığı seçimi, başörtüsü meselesi, bütün bu sorunlar konusunda attığı adımlar Türkiye'de rejim krizine yol açacak kilitlenmelerin önünü açmıştır. Alevi meselesinde de aynı şey olmuştur. Meclis'in görevi budur, demokrasilerin görevi budur. Meclis'e sahip çıkmaktır bu. Milli iradenin tecelli ettiği yer Meclis'tir oraya sahip çıkmak lazımdır. Mustafa Kemal Paşa, düşman Polatlı'ya geldiğinde bile Meclis'i açık tutmuştur. Meclis'i açık tutarak orada millet iradesinin söz sahibi olduğunu dile getirmek bu nedenle çok anlamlıdır.

Aleviler ile ilgili yapının nereye bağlı olacağı konusundaki tartışmalara ne dersiniz?

Aleviler ile ilgili kurumun Diyanet bünyesinde mi Kültür Bakanlığı bünyesinde mi oluşturulacağı bir teferruattır ama Kültür Bakanlığı'nda olmasını çok anlamlı bulmuyorum. Diyanet'in bağlı olduğu Devlet Bakanlığı'na bağlı da olabilir, Diyanet'in bünyesinde de olabilir. O teknik bir mevzu. Önemli olan bu realite etrafında sorun çözecek yaklaşımın ortaya konması.



Çarşaflı hanımla fotoğraf çektiriyor

Baykal'ın çarşaf açılımını nasıl buluyorsunuz?

Bahçeli'nin özellikle üniversitelerin özgürleşmesi, öğrencilerin kılık kıyafet özgürlüğüne sahip olması konusunda attığı adım, o zaman daha çok CHP çevrelerinden tepkiyle karşılandı. Çarşaflı hanımlarla resim çektiren Baykal'ın bugünkü tavrını ben doğru buluyorum. Ama ilkesel olarak tutarlı bulmuyorum. İlkesel olarak önce öğrenim hakkını savunması lazım. İnsanların kılık kıyafetleri onların seçimidir, onların hakkıdır, onların bireysel özgürlükleridir. Bireysel özgürlüklerine sahip çıkmak ama kendi değerlerimizi kendi fikriyatımız, kendi ilkelerimizle de tutarlı olmak durumundayız. Bahçeli'nin bu tutarlılığını başörtüsü meselesiyle ilgili de görebiliriz diye düşünüyorum.



Maraş ve Çorum'un kaynağı dışarıda

1980 öncesi Maraş, Çorum gibi illerde yaşanan olaylarda Aleviler ile ülkücülerin karşı karşı geldiği söylenir..

1980 öncesi yaşanan çatışmaların tamamen farklı bir zeminde oluştuğunu ve daha çok Türkiye'nin bir kardeş kavgasına sürüklenmesi projesinin bir parçası olduğunu düşünüyorum. Yaşananlar, doğrudan doğruya Alevi topluluğu ile bir fikir arasında bir çatışma değil, başka bir operasyonun bir parçasıdır. Onun doğrudan doğruya ne milliyetçi hareket ile bağlantısı var ne de Alevi topluluğumuzla bir bağlantısı var. O operasyonel bir şeydi. O operasyonları sürdürenlerin kaynakları, muhtemelen yabancı istihbarat servislerinin kapılarına çıkar. Kaldı ki 80 öncesinde de çok sayıda Alevi arkadaşımız vardı ülkücü hareket içerisinde yer alan.
Akşam