11/09/2008, 13:37
Şahkulu Sultan Dergahı 500 yıllık ışık yuvası Şahkulu Sultan Dergahı'nın tarihi, Osmanlı'nın ilk dönemlerine dek uzanır.İznik'e akın eden Osmanlı kuvvetleriyle Bizans İmparatoru genç Andronikes'in ordusu arasındaki barış görüşmeleri, Şahkulu Sultan Dergahı'nda gerçekleşmiştir.Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u almasında, Anadolu ve Rumeli hisarı'nın yapımında Şahkulu Sultan Dergahı'nın büyük yararı olmuştur. İstanbul, Göztepe Merdivenköy'de kurulu "Şahkulu Sultan Dergahı". Osmanlı döneminde İstanbul'da kurulu 14 dergahtan sadece biridir. "Horasan erenleri"nden olduğu kabul edilen Şahkulu Sultan da, Bizans'ın son döneminde İstanbul'a gelip dergahını kuran ve çevresini aydınlatan bilge bir "yol eri"dir. Şahkulu Sultan ile birlikte aynı yıllarda dergahlarını kurup, halkı barış, insanseverlik, hoşgörü ve hakça bölüşüm fikirleriyle eğiten; Ereb Baba, Gözcü Baba, Sancaktar Baba, Kartal Baba gibi erenler, kurdukları bu dergah adlarıyla anılan semtlere adlarını vererek ölümsüzleşmişlerdir. Eren Baba, Erenköy'deymiş, Kartal Baba Kartal'da, Gözcü Baba Göztepe'de vs. Şahkulu Sultan da bu semte adını veren dergahı kurup gelenleri aydınlatmaya çalışmış. Osmanlı'nın son yıllarında 14 Alevi-Bektaşi dergahının adı kaynaklarda bulunuyor.Bunlardan birisi Şahkulu Dergahı, diğerleri ise Çamlıca'da Nur Baba Tekkesi, Üsküdar'da; Üsküdar Tekkesi ve Öküz Limanı Tekkesi, Kazlıçeşme'de Eryek Baba Tekkesi, Yedikule'de Seyit Abdullah Tekkesi, Eyüp'te Şeyh Hafız Baba Tekkesi, Karyağdı Baba Tekkesi, Sütlüce'de; Şeyh Hüseyin Baba Tekkesi, Kağıthane-Karaağaç'ta Şeyh Teber Baba Tekkesi, Rumelihisarı'nda; Şehitler Tekkesi, İstranca Tekkesi, Karaca Ahmet Sultan Tekkesi, Çanakkale'de; Akbaş Tekkesi vb. dergahlarıdır. Osmanlı'dan günümüze Şahkulu Sultan Dergahı'nın tarihi, Osmanlı'nın ilk dönemlerine dek uzanır.burası ilk kez Sultan Orhan zamanında Türklerle tanışır.İznik'e akın eden Osmanlı kuvvetleriyle Bizans İmparatoru Genç Andronikes'in ordusu arasındaki barış görüşmeleri, Göztepe Şahkulu sultan Dergahı'nda gerçekleşmiştir. Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u almasında, Anadolu ve Rumeli Hisarı'nın yapımında Şahkulu Sultan Dergahı'nın yapımında Şahkulu Sultan Dergahı'nın maddi ve manevi yararları dokunmuştur. Şahkulu sultan dergahı; Osmanlı döneminde halkı aydınlatan bir "Işık Yuvası" olarak yaklaşık 500 yıl varlığını sürdürmüştür.Orada gün olmuş 500'ü aşkın derviş barınmıştır.Hacı Bektaş Veli'nin aydınlık yolunda yürüyerek muhipleri eğitmiştir. Düşünce ve kültür hayatımıza Edip Harabi, Neyzen Tevfik, Mehmet Ali Hilmi Dedebaba gibi "batın" ve "zahir" biliminde yetkin kişiler kazandırmıştır. Dergah, 1. Dünya Savaşı'nda İstanbul'u işgal eden Emperyalistlerle işbirliği yapan saraya ve uşaklarına karşı Mustafa Kemal ve Kuvayi Milliye saflarında yer alıp Milli Kurtuluş Savaşı'na büyük destek sağlamıştır. Dergahın son dönem postnişinlerinden biri olan Mehmet Ali Hilmi Dedebaba(1842-1907), külliyeyi restore etmiş, müritlerinin maddi ve manevi yardımlarıyla dergahı geliştirmiş, bir dizi ev, bahçe, arazi, ipekböcekçiliği için dutluk, meyve ve sebzecilik için yer sağlanmıştır. Mehmet Ali Dedebaba'nın Hak'ka yürümesinden sonra mütevelyi heyet vakfın mallarına sahip çıkmamış,Dergaha ait yüzlerce dönüm tarım arazileri, arsalar, binalar ilgisizlik ve bakımsızlık sonucu tahrip olmuş.Arkasından da "Tekke ve Zaviyeleri" kapatan kanunun hışmına uğrayan dergah, tarihe ve kültüre düşman bazı kişi ve kuruluşların yağması sonucu adeta harabeye dönmüştür. Dergahı restore amacıyla kurulan dernek, aslına uygun çizilen proje ve özverili bir çalışmayla devletten tek kuruş almadan, salt alevi halkın verdiği bağişlarla harabeye dönen dergahı külliyeye dönüştürmüştür. Bugün sekiz dönüm arazi üstünde, cemevi, aşevi, konferans salonu, kütüphanesi, idari büroları ve Dedebaba Konağı ile komple bir dergah ortaya çıkmıştır. Geleneksel Alevi töresine göre her gün kazanı kaynayan dergahta Pazar günleri canları, dedeler eşliğinde yapılan cem, konferans ve bağlama dinletileriyle lokmalar karşılamaktadır. Bugüne dek bağışlardan elde edilen maddi kaynakla yaklaşık 10 milyar harcanarak onarılan Şahkulu Sultan Dergahı, geçmişteki misyonuna uygun olarak Alevi-Bektaşi halka hizmete devam etmektedir. Uzun ve kararlı bir uğraş sonucu mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü'nde olan dergahın 10 yıl boyunca restore, bakım, onarım ve kullanım hakkı, Bakanlar Kurulu kararıyla 19 Ekim 1994 tarihinden itibaren bedelsiz olarak "Şahkulu Sultan Dergahı Mehmeti Ali Hilmi Dedebaba Araştırma Eğitim ve Kültür Vakfı" na verilmiştir. Alevi üniversitesi Dergah adına kurulu vakıf, dinsel hizmetler yanında geçmiş misyonuna uygun olarak açılan semah, folklor, koro, bağlama kurslarından sonra önümüzdeki sonbahar sezonunda Türkiye'de ilk kez "Aleviliğin öğretildiği bir okul" un temellerini atacak. Yirmi öğrenciyle başlayacak okulda; Aleviliğin hem inançsal hem de felsefi ve tarihsel yanı öğretilecek.Öğrencilere Aleviliğin yanı sıra, dinler tarihi, İslam tarihi, siyasi tarih, Osmanlı tarihi, Türkiye'nin toplumsal yapısı vb. dersler verilecektir. Şahkulu Sultan Dergahı Vakfı, bir ilki daha gerçekleştirdi.Eyüp'te bulunan tarihi "Karyağdı Baba Dergahı"nın tapusunu alarak,Alevi-Bektaşi toplumunun hizmetine sundu. Yaklaşık bir dönüm arazi üstünde, bahçesinde Karyağdı Baba'nın elifi taçlı mezarının da bulunduğu tarihi dergahın aslına uygun olarak restore edilmesi için çalışmalara başlandı. Haftada yaklaşık 4-5 bin kişinin gelip gittiği Şahkulu Dergahı'nın ziyaretçileri, Hacı Bektaş Veli'nin Anadolu'da açtığı aydınlık yolun izcileri olarak yürümeye devam ediyorlar.