Pir Zöhre Ana Forum

MALATYA AĞZI ; MALATYA DA KULLANILAN AMMA BUGÜN PEK ÇOĞU UNUTULMUŞ OLAN KELİMELER


AHpun : Gübre
Andana : Ondan Sonra
AnıH : Nane
ArastaH : Evin tavanı
AyakçaH : Merdiven

BayaH : Biraz Önce
Bırcik: Ağacın tepesi
Boğazsız : İştahı Olmayan ( Benim çağanın hiç boğazı yok)
BıHçı : Testere
Bıldır : Geçen sene
Ceget : Sokak
CıcıH : Yeni,Hoş güzel
CuluH : Hindi
Cücük : Civciv,Kuş yavrusu
Çağa : Çocuk
Çapa Çapa: Koşa KoşaÇaput : Bez parçası
Çömçe: Kepçe
Çörtün : Oluk
Dekmik : Tekme
Dığasgen: Loğusa, yeni doğum yapmış kadın
Döş : Sine göğüs
Egiş : Ateş küreği, Faraş
Eşki : Salça (Domates, Erik)
Evcuman : Çalışkan işi iyi yapan ev kadını
Firkete : Yaylı iğne
Gazpenek : Mahsus
Gazzik : Küçük Kazan
Gevende: Şarkıcı, çalgıcı
Gıdik : Keçi
Gilgil : Mısır
Göncük : İç cebi
Gögerme: Yeşerme
Gıllik: Çok kısa ve küçük, Koyun keçi pisliği
Gişi: Koca,Eş
Harrik: Eski ayakkabı
Hayfene: Piknikte (Kır)hazırlanan yemek

Hayfene Kurma: Piknik yapma (Kıra gitme)
Helbet: Evet (Banazıca)
Hızına : Kiler
Hozelek:Salyangoz
Kakırdak : Eritilmiş kuyruk yağının kalan kısmı
KatıH: Ayran, Yoğurt (yağı alınmış)
Kef : Yağın içinden çıkan süt artığı
Kemis : Süzgeç
Kıllik: Koyun keçi gübresi
Kopça : Düğme
Köcek : Asma Kilit
Köşker : Ayakkabıcı
Köpüç : Tahtadan yapılmış çamaşır döveceği
Köynek : Gömlek
Kürük: Sıpa
Loğ : Damda bulunan Silindir şeklinde taş.
Mabal: Günah (Mabalı boynuna, Mabalı günahı boynuna)
Malamat : Rezil
ManıH : Kedi yavrusu
Marğama : Hamam havlusu
Mığırcık gibi : Çok fazla anlamında
MıH : Çivi
Mişmiş: Kayısı
Mitil : Eski yatak minder Vs.
Musandere: Asma kat
Nişe : Nişasta
Öğes: Önce (DebiyaH)
Peygamber Buğdası : Mısır
Pisik : Kedi
Pirçekli : Havuç
Pirpirim : Semizotu
Samut : Dereotu
Silepçe : İçinde el yıkanan leğen
Sitil : Kova
Tahtıbeg : Kap Kacak konulan Duvara monteli tahtadan yapılmış raf
Taka : Duvar içerisinde dolap amaçlı küçük oyuk
] Teberik: Yadigar, Hatıra
Tepür : Tahtadan yapılmış tepsi
Teşt : Büyük Leğen
Totaba : Hizmetçi
Tosbağa : Kaplumbağa
Tuman : Külot
Yalenlik : Şaka
Zıbın : Entari
Zibillik : Çöplük (Zibil: Çöp)
Zoku : İçinde buğday dövülen taş


MALATYA DEYİM VE ATASÖZLERİ


-Terkini Koyuverme. ( İpin ucunu bırakma manasında)
-Oğlan yetir kız yetir mitilini sen götür.
-Zokusuz evin tavuğu, gardaşsız evin kızı alınmaz
-Dert sokasıca
-Gel gel olsunda gilgil olsun
-Ben Haneyin picimiyim

BEDDUALAR
-Bir bir doğan, beş beş ölen.
-Boynu altında kalasıca
-Tekerlere sıvanan, paran pırçik olan.

Batı Trakya sözlüğü




Aba = Kalın kumaş, mont Ağlanmak = Şikayet etmek Akıtma = Yufkalı tavuk Amıca = Amca Ampir = Salak Annemin = Annemler Anteri = Gömlek Ap ak = Bembeyaz Aretlik = Ahiretlik Arın Burdan = Git, Defol Avlu = Evin , okulun ya da is yerinin bahçe kısmı Balay = İnşallah, Keşke Bayın = Şımarık, Kaprisli, Nazlı Bene = Bana Bıldır = Geçen yıl Bora = Burada Bostan = Karpuz Çalı üzümü = Karamut Çember = Baş örtüsü Çetin = Dayanıklı Çokara = Sandalet Çüğmek = Zıplamak Denklemek = Düzeltmek, Sıralamak Dolaşmak = Ziyaret etmek Düğlek = Kavun Dürmek = Katlamak Eşek Sıpası = Yaramaz anlamında Encek = Kedi- ***** yavrusu Enser = Çivi Ferece = Kadınların giydiği siyah renkli bi çeşit üstlük Fira = Terlik Gündöndü = Ayçiçek G = K Kalamaki = Kamış Karı = Kadın, Bayan Kızan = Çocuk Kocadon = Şalvar Kopça = Düğme Langır langır = Boş boş Marsuk = Hortum Motorlu = Motosiklet Naştırpa = Bakır bardak Patlayıptırmış = Patlamış Peskil = 1. Küçük yüz havlusu 2. Sofra bezi 3. Önlük Plakaki = Fayans Porta Kapısı = Ana kapı Potin = Ayakkabı Rezil sefil = Per perişan Saçak = Evlerin avlusunda bulunan ve depo olarak kullanılan,genellikle ahşap üzerine teneke çatılı yapı Saçka = Krep çöreği Sefte = İlk Sene = Sana, Yıl Setere = Setre Şalamak = Parlamak Şavuk = Aydınlık Şişe = Bardak Tabaka = Tv Kumandası Takılmak = Şakalaşmak Talika = Ahşaptan yapılma at arabası Te = İşte Tırıldama = Kafa şişirme U = O Undan = Ondan Üle = Öyle Veran = Viran Yavan = Katıksız Yıldırgaç (Zıymak) = Kaydırak Zere = Sakın ha ! anlamında uyarı içeren sesleniş

AFYON ŞİVESİ ...


[TABLE]

Şive
[TD="width: 199"]Karşılığı
[TD="width: 43"]
[TD="width: 115"]Şive
[TD="width: 238"]Karşılığı


[TD="width: 116"]
[TD="width: 199"]
[TD="width: 115"]
[TD="width: 238"]


[TD="width: 116"]Ginez
[TD="width: 199"]Galiba
[TD="width: 115"]Gapıt.
[TD="width: 238"]Kaban


[TD="width: 116"]Dığanw
[TD="width: 199"]Tava
[TD="width: 115"]Gocuk.
[TD="width: 238"]Mont


[TD="width: 116"Netcen
[TD="width: 199"Ne yapacaksın
[TD="width: 115"]Döşşek.
[TD="width: 238"]Yatak


[TD="width: 116"]Çiten
[TD="width: 199"]Sepetw
[TD="width: 115"]Yudun mu.
[TD="width: 238"]Yıkadın mı?


[TD="width: 116"]Aboo
[TD="width: 199"]Şaşma Ünlemi
[TD="width: 115"]Bişirgeç.
[TD="width: 238"]Oklava


[TD="width: 116"]Get
[TD="width: 199"]Yapma yaw
[TD="width: 115"]Fırın Silgisi.
[TD="width: 238"]Mahalle Fırınlarında olur.


[TD="width: 116"]Sürüveç Çapıtı
[TD="width: 199"]Bulaşık Bezi
[TD="width: 115"]Tızık.
[TD="width: 238"]Koş


[TD="width: 116"]Senit
[TD="width: 199"]Hamur Tahtası
[TD="width: 115"]Tun gibi.
[TD="width: 238"]Çok sıcak


[TD="width: 116"]Velesbit
[TD="width: 199"]Bisikletw
[TD="width: 115"]Hışır Gibi.
[TD="width: 238"]Çok Ağır


[TD="width: 116"]Corul Corul.
[TD="width: 199"]Çok Akıyor Anlamında
[TD="width: 115"]Beren ālā.
[TD="width: 238"]Belli belirsiz


[TD="width: 116"]Çebiş.
[TD="width: 199"]Keçi Yavrusu
[TD="width: 115"]Godunmu.
[TD="width: 238"]Koydun mu?


[TD="width: 116"]Tengerlek
[TD="width: 199"]Yuvarlak
[TD="width: 115"]Tezek.
[TD="width: 238"]Kurumuş ****** Pisliği


[TD="width: 116"]Zembil
[TD="width: 199"]Kapı Kolu
[TD="width: 115"]Cıbır.
[TD="width: 238"]Hiçbirşeyi yok


[TD="width: 116"]Tezgine
[TD="width: 199"]Sedyeye benzer
[TD="width: 115"]Goma goma.
[TD="width: 238"]Bak bak


[TD="width: 116"]Borda gapı.
[TD="width: 199"]Büyük Kapı
[TD="width: 115"]Zıngıldıyo.
[TD="width: 238"]Sallanıyo


[TD="width: 116"]Soruduyo.
[TD="width: 199"]Ayakta Duruyor
[TD="width: 115"]Irşalama.
[TD="width: 238"]Sallama


[TD="width: 116"]Dinelme.
[TD="width: 199"]Ayakta Durma
[TD="width: 115"]Yenceleme.
[TD="width: 238"]Sarsma


[TD="width: 116"]Yayışma.
[TD="width: 199"]Düzgün Oturmayana denir.
[TD="width: 115"]Irşat.
[TD="width: 238"]Naletleme


[TD="width: 116"]Gölük gibi.
[TD="width: 199"]Şisman ,Miskin
[TD="width: 115"]Türüm türüm
[TD="width: 238"]Güzel kokan


[TD="width: 116"]Tabla.
[TD="width: 199"]Sofra
[TD="width: 115"]Têne.
[TD="width: 238"]Tenha


[TD="width: 116"]Buba.
[TD="width: 199"]Baba
[TD="width: 115"]Hora Geçemedim
[TD="width: 238"]Yaranamadım


[TD="width: 116"]Aba .
[TD="width: 199"]Abla
[TD="width: 115"]Abay.
[TD="width: 238"]Biryeri Acırsa denir.


[TD="width: 116"]Gocana.
[TD="width: 199"]Büyükanne
[TD="width: 115"]Iscak.
[TD="width: 238"]Sıcak


[TD="width: 116"]Emmi.
[TD="width: 199"]Amca
[TD="width: 115"]Dörtmek.
[TD="width: 238"]Sürmek


[TD="width: 116"]Düş.
[TD="width: 199"]Rüya
[TD="width: 115"]Hoşgidik.
[TD="width: 238"]Takmamak


[TD="width: 116"]Hamamlık.
[TD="width: 199"]Banyo
[TD="width: 115"]Pontur.
[TD="width: 238"]Pantolon


[TD="width: 116"]Petlek Göz.
[TD="width: 199"]Büyük Gözlü
[TD="width: 115"]Dikorta.
[TD="width: 238"]Bayan Gecelik


[TD="width: 116"]Topalak.
[TD="width: 199"]Domates
[TD="width: 115"]Elcik.
[TD="width: 238"]Eldiven


[TD="width: 116"]Gumpil.
[TD="width: 199"]Patates
[TD="width: 115"]Galak.
[TD="width: 238"]Şapka önünde olan


[TD="width: 116"]Çengirdeme.
[TD="width: 199"]Konuşma
[TD="width: 115"]Seki.
[TD="width: 238"]Sedir


[TD="width: 116"]Babıç.
[TD="width: 199"]Ayakkabı
[TD="width: 115"]Çalcek.
[TD="width: 238"]Maya


[TD="width: 116"]Yüzün Cıvılasın
[TD="width: 199"]Ayıplama
[TD="width: 115"]Böbük.said
[TD="width: 238"]Bebek


[TD="width: 116"]Müzümsüz.
[TD="width: 199"]Lüzumsuz
[TD="width: 115"]Yağır gibi.
[TD="width: 238"]Çok pis


[TD="width: 116"]Patpat.
[TD="width: 199"]Su motoru aracı
[TD="width: 115"]Bakır.
[TD="width: 238"]Kova


[TD="width: 116"]Tekeraba.
[TD="width: 199"]At arabası
[TD="width: 115"]Kanat.
[TD="width: 238"]Merdiven


[TD="width: 116"]Orak.
[TD="width: 199"]Tırpan
[TD="width: 115"]Susa yolu.
[TD="width: 238"]Asfalt yol


[TD="width: 116"]Harar.
[TD="width: 199"]Büyük Çuval
[TD="width: 115"]Kaç anam kaç
[TD="width: 238"]Olmaz böyle


[TD="width: 116"]Nolducuğunu bilme.
[TD="width: 199"Ne olduğunu bilme
[TD="width: 115"]Gözleri hamırsız deliği gibi
[TD="width: 238"]Küçük ve çökük gözlü


[TD="width: 116"]Nāha Emi
[TD="width: 199"]Sende mi
[TD="width: 115"]Hamırsız.
[TD="width: 238"]Mayasız ekmek


[TD="width: 116"]Canalıcın.
[TD="width: 199"]Çağırana Karşılık
[TD="width: 115"]Debinin eşşek gibi ağarmış.
[TD="width: 238"]Bir yere sürtünüp üstü batana söylenir.


[TD="width: 116"]Çatal Don.
[TD="width: 199"]Bayan Pijama
[TD="width: 115"]İli gibi olmuş
[TD="width: 238"]Kirli su


[TD="width: 116"]İlistir.
[TD="width: 199"]Çok pis
[TD="width: 115"]Köğün .
[TD="width: 238"]Büyük sepet


[TD="width: 116"]Peşkir.
[TD="width: 199"]Havlu
[TD="width: 115"]Allı çatına vurdu
[TD="width: 238"]Yüzüne vurdu


[TD="width: 116"]Burnumun Direği kırıldı.
[TD="width: 199"]Pis kokana karşılık
[TD="width: 115"]Güyüm.
[TD="width: 238"]Su kabı


[TD="width: 116"]Düğdü.
[TD="width: 199"]Keser kırığı
[TD="width: 115"]Cığara.
[TD="width: 238"]Sigara


[TD="width: 116"]Yaşmak.
[TD="width: 199"]Yemeni
[TD="width: 115"]Dahde.
[TD="width: 238"]Sür


[TD="width: 116"]Sinir siklet.
[TD="width: 199"]Çok sinirli
[TD="width: 115"]Süzek.
[TD="width: 238"]Süzgeç


[TD="width: 116"]Gopa.
[TD="width: 199"]Bardak
[TD="width: 115"]Döngel.
[TD="width: 238"]Muşmula


[TD="width: 116"]Kiren iğdesi
[TD="width: 199"]Kızılcık
[TD="width: 115"]Göverdi Gözü
[TD="width: 238"]Gözü Morardı


[TD="width: 116"]Uneştin mi.
[TD="width: 199"]Yetiştinmi
[TD="width: 115"]Ganele gibi.
[TD="width: 238"]Kalabalık


[TD="width: 116"]Abızın kör gaz gibi.
[TD="width: 199"]Aç gözlü
[TD="width: 115"]İsli mıni.
[TD="width: 238"]Pis giyimli


[TD="width: 116"]İğiniyo.
[TD="width: 199"]Zorlanıyor
[TD="width: 115"]Ziyandıkeci
[TD="width: 238"]Yaramaz çocuk


[TD="width: 116"]Lömbedek
[TD="width: 199"]Birden
[TD="width: 115"]Takaleştirme
[TD="width: 238"]Karıştırma


[TD="width: 116"]Zeyinsiz.
[TD="width: 199"]Alıksız
[TD="width: 115"]Övez.
[TD="width: 238"]Sivrisinek


[TD="width: 116"]Fog Fog.
[TD="width: 199"]Su kabı
[TD="width: 115"]Dıkeç.
[TD="width: 238"]Tıpa


[TD="width: 116"]Tokeç.
[TD="width: 199"]Çamaşır dövülen tahta
[TD="width: 115"]Seyirt.
[TD="width: 238"]Koş


[TD="width: 116"]Deşiliyoduk
[TD="width: 199"]Çok yedik
[TD="width: 115"]Deneledi.
[TD="width: 238"]Çok yeyip hasta oldu


[TD="width: 116"]Şapkalının Sıpası
[TD="width: 199"]Yaramaz çocuklar için denir
[TD="width: 115"]Gıyneştir Kapıyı
[TD="width: 238"]Kapıyı arala


[TD="width: 116"]Börtü Böcek
[TD="width: 199"]Tehlikeli ******lar
[TD="width: 115"]Övendire.
[TD="width: 238"]Kalın iğne


[TD="width: 116"]Öviyen.
[TD="width: 199"]Büyük sinek
[TD="width: 115"]Öcü.
[TD="width: 238"]Olmayan yaratık


[TD="width: 116"]Teç-ileyen.
[TD="width: 199"]Leyen
[TD="width: 115"]Uğundu.
[TD="width: 238"]Çok ağladı


[TD="width: 116"]Çontu.
[TD="width: 199"]Küçük
[TD="width: 115"]Göynü Döndü
[TD="width: 238"]Midesi Bulandı


[TD="width: 116"]Böğrü Delindi
[TD="width: 199"]Böbrek Darbesi alana
[TD="width: 115"]Yobaz.
[TD="width: 238"]Görgüsüz


[TD="width: 116"]Andavallı.
[TD="width: 199"]Salak
[TD="width: 115"]Löngüdük
[TD="width: 238"]Yürüme şekli


[TD="width: 116"]Cımbıldadı
[TD="width: 199"]Taştı
[TD="width: 115"]Yêkinme.
[TD="width: 238"]Sallanma


[TD="width: 116"]El teşiri.
[TD="width: 199"]Rezil
[TD="width: 115"]Şirneme.
[TD="width: 238"]Yarmazlık yapma


[TD="width: 116"]Tuğlama.
[TD="width: 199"]Kandırma
[TD="width: 115"]Alaf Çıktı.
[TD="width: 238"]Sıcak Hava geldi


[TD="width: 116"]Dêşirdik.
[TD="width: 199"]Topladık
[TD="width: 115"]Eriği Başşakladık
[TD="width: 238"]Eriği Topladık bitirdik.


[TD="width: 116"]Duluk.
[TD="width: 199"]Yanak
[TD="width: 115"]Bayā Oraya gönendi.
[TD="width: 238"]Oraya yerleşti kalkmadı.


[TD="width: 116"]Ünnedin mi?
[TD="width: 199"]Çağırdın mı?
[TD="width: 115"]Zibidik olduk
[TD="width: 238"]Islandık


[TD="width: 116"]Guşane
[TD="width: 199"]Tencere
[TD="width: 115"]Bek Gadın
[TD="width: 238"]Çok Güzel


[TD="width: 116"]Zeril Zeril Bağırıyo
[TD="width: 199"]Çok Bağırıyor.
[TD="width: 115"]Koyunu Güttün mü?.
[TD="width: 238"]Koyunu Otlattın mı?.


[TD="width: 116"]Gostak.
[TD="width: 199"]Gösterişli.
[TD="width: 115"]Tızıkmak.
[TD="width: 238"]Koşmak.


[TD="width: 116"]Eysiran.
[TD="width: 199"]Hamur Kesici Alet.
[TD="width: 115"]Tatlaş.
[TD="width: 238"]Aşure.


[TD="width: 116"]Sırık.
[TD="width: 199"]Uzun odun.
[TD="width: 115"]Göde.
[TD="width: 238"]Şişman.


[TD="width: 116"]Hünük.
[TD="width: 199"]ılık
[TD="width: 115"]Çotak çotak.
[TD="width: 238"]Küme halinde,yığılmış.


[TD="width: 116"]Cingil.
[TD="width: 199"]Salkım.
[TD="width: 115"]Gursak
[TD="width: 238"]Boğaz


[TD="width: 116"]Böğrü.
[TD="width: 199"]Böbreği
[TD="width: 115"]Bakbi
[TD="width: 238"]Bakarmısın


[TD="width: 116"]Avurt.
[TD="width: 199"]Yanak.
[TD="width: 115"]Gaba Zeyin.
[TD="width: 238"]Gerizekalı.


[TD="width: 116"]Yirale vermek
[TD="width: 199"]Pis Kokmak.
[TD="width: 115"]Uraba.
[TD="width: 238"]Elbise.


[TD="width: 116"]İlece Yaradı.
[TD="width: 199"]İşe Yaradı(ilaç).
[TD="width: 115"]Lüpçü.
[TD="width: 238"]Hazırcı.


[TD="width: 116"]Ana Canım Ana
[TD="width: 199"]Beğenme ,kızgınlık gibi aşırı duyguları belirtir.
[TD="width: 115"]Kerzine.
[TD="width: 238"]Tersine.


[TD="width: 116"]Donyağı.
[TD="width: 199"]******sal Yağ.
[TD="width: 115"]Bazar Harcı.
[TD="width: 238"]Pazardan Alınanlar.










DUALAR-AFYON
Al duvaklar gör
Allah ağzımızın tadını bozmasın
Allah bir yastıkta kocatsın

Allah ne nuradın varsa versin
Allah razı olsun
Allah seni korusun
Bahtın açık olsun
Dümeğin dağılmasın
Emeğin yağlı olsun
Gınalı eller tutasıca
Günün ak olsun
Ömrün uzun olsun
Önünden sonun güe gelsin
Sakalın yere değsin
Sular gibi akta gel
Uzun ömürlü ol
Ya ha tuttuğun açık olsun emmi

BEDDULAR-AFYON
Aleme mat ol inşallah
Başına taş düşsün
Ciğerinden yan inşallah
Dillerin tutulsun
Evin başına göçsün
Fagılayasıca
Gavur mezarına git
Hortlayasıca
Ildırımlar düşsün
İki gözün önüne insin
Kavak gibi göç inşallah
Lanet olasıca
Mezarına ***** bağlansın
Nüzüller insin
Ocağın kör kalsın
Ölüne su bulunmasın
Patlasın çıksın
Rezil olasıca
Sakalın göğe dikilsin
Şişe kal
Teneşirde yunasıca
Vakitsiz git
Yimeden ölesice

bi kaç keLimee

Merdimen - Merdiven
Mendil - sofra bezi
Öte Yaka kay - İleri git
Ta de ya - ilerde
sadeç - sağdıç
Bizimoğlan - erkek kardes
Pabbalı - kaba
gag git - ya bi git
gabık - kabuk
am biti ..(:
kapçık ağızlı - boş boğaz
hışımla inesice - beddua
domatis - domates
yardırmak - gitmek (gelmek)
varol dayı (helal olsun , yaşa)
eh ( efendim)
ey le (efnedim)
övendire (dirken)
çorcalı (sadıkbey köyu)
bavırdılı
gag hey yatık (git bi ya )
dadır (tatdır)
vuyy amannın (şaşkılk ifadesi)
gız (kız)
bangane ya (bana ne )
gidive gelive (gitmek gelmek)
kelik (ayakkabı)
dürzü (kahpe cocugu (
yılık (yabuk)
ünlemek (çagırmak)
zırztapot (:
çente (çanta)
gimnedensin (ailen kim)
goda git (bırak git)
ünnemek : çağırmak
unneştirmek : bir şeyi bir yere uzatmak, ulaştırmak
uleştirmek : paylaştırmak
ütmek : kumarda kazanmak
mertlemek : yerinde duramamak
keşir=havuç
peşgır=havLu
nizôL enmek=inme inmek
cızLavıt=ayağa giyiLen Lastik
Lappadanak=aniden
hayat=bahçe
napcın=ayağa giyiLen mes
dıkınmæk=ayı gibi yemek yemek
gocuk=mont, kaban
naLın=takunya
ireze=kapı koLu
zottirik=işe yaramaz
tüngüLmek=atLamak
iLenmek=beddua etmek
cambaz=****** aLıp satan kişi
esbap=çamaşır
gunnamak=doğurmak
pıni=***** yavrusu
ayıcık=azıcık
Annıçatı=Alnının tam ortası
Banak=Sulu yemek
Bicik=Biricik, bir tek
Bişirgeç=Saç üzerinde yufka yaparken kullanılan alet.
Engi=Elinizdeki, yakınmızdaki
Emme=Ama, fakat, lakin
Gede=Kısa boylu
Gavara=Kuru gürültü
Hamıraşı=Makarna, ev makarnası
İsbirte=Kibrit
İlenmek=Beddua etmek
Kübbedek=Birdenbire düşmek
Löbbedek=Çokça, dolu dolu
Lombadak=Tepeden inme
Önsen=Tabii, öyle ya, kimbilir.
Somsak=Yumruk
Şiptir=Şımarık
Tengirlek=Yuvarlak
Yağlık=mendil
Yuğmak=Merdanelemek
Zılla=Oldukça,şayet
Zirzop=Delice
Zere=Zira, zahir
Zeyinsiz=Akılsız
Naha ciğerinden yanasıca
Dilin dipçik olsun
Sürüm sürüm sürünesice
Ocağı sönesice

.................................

[URL="https://www.google.de/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=14&ved=2ahUKEwjs6a7EyfLdAhXqJcAKHTnxBHgQFjANegQIAxAB&url=https%3A%2F%2Fdogununincisi.wordpress.com%2F2018%2F05%2F24%2Fvan-sivesi%2F&usg=AOvVaw2dIdEA7nW497KDcfF_6gsK"]VAN ŞİVESİ Â– DOĞUNUN İNCİSİ VAN





[/URL]
[TABLE]

[TD="align: center"]



[TD="class: haber_ayrinti_detay"] Arğ : Kanal
Püşrük : Nemli dam toprağı
Şoğum : Sürülmüş sulu tarla
Sufat : Surat
Gelem : Kalem
Poçik : Kuyruk sokumu
Tosbağa : Kaplumbağa
Üsgek : Yüksek
Errre : Çoğul ifade eden söz
Toy : Düğün
Basalya : Kına gecesi
Şabaş : Davulcuya verilen bahşiş
Ğelat : Düğün hediyesi
Kellebaşı : Kız tarafının erkek tarafına gönderdiği hediye bohça
İşbabayan : Çekirdeksiz kuru erik tatlısı
Tentene : El işi, oya
Bebağ : Bahtsız
Şitil : Yetiştirme
İskarpin : Kundura
Ğırtik : Hıçkırık
Matuşga : Hafif kadın
Gırran : Kötü hastalık
Bar : Nubar
Namurad : Muradına ermeyen
Zırt : Yalan
Şirin : Tatlı
Fırfıra : Topaç
Tırtıra : Yalpa yapan
Aşuğ : Küçükbaş ******ın aşık kemiği
Geymağ :Kaymak
Kağenk : Çapalama
Gemış : Kamış
Leçek : Yazma
Kef : Köpük
Ğıc : Ağaçtaki reçine
Tırğa : Kısa dayamalık ağaç
Tılğo : Şişman
Mığ : Çivi
Emraz : Alet edevat
Çin : Omuz
Çinmek : Yüzme
Döş : Göğüs
Peş : Arka
Gursağ : Mide
Pişik : Kedi
Perenk : Parça parça
Ğotğotin : Nazarlık
Pineci : Ayakkabı tamircisi
Loğ : Kabaran toprak damı bastıran taş silindir
Tehfırleme : Temizleme, yıkama
Godik : İt damı
Kığt düşmek : Yorgun düşme
Zırza : Kapı kilidi
Teşt : Leğen
Çat : Kumaş parçası
Demkeş : Semaverde demliğin konulduğu aksam
Zulamat : Aşırı karanlık
Şüşe : Bardak
Mintan : Gömlek
Aş : Çorba
Tike : Parça
Gan : Kan
Meymun : Maymun
Seher : Sabah
Kelem : Lahana
Dehre : Nacak
Teber : Balta
Ötberi : Mhutelif
Gardaş : Kardeş
Eze : Teyze
Ölü ölmüş : Cenaze
Bacı : Abla
Aro : Arı
Leymun : Limon
Ağuz : Yeni doğurmuş ineğin sütü
Av : Parçalamak
Boyun devrile : Ölesin
Men : Ben
Özüm : Kendim
Özüm özüme : Kendi kendime
Çatcıngır : Un ve yumurtadan yapılan kahvaltılık
Murtuğa : Un ve yumurtadan yapılan kahvaltılık
Daldalan : Sinmek
Dimdik : Gaga
Gavağ : Kavak
Gırdan : Büyük, iri
Gıjıltı : Çığlık
Gasap : Kasap
Gorğmağ : Korkmak
Gızdırmağ :Kızdırma
Gıjavili : Kalabalık
Avurt : Avurt, yüz
Elelo : Hindi
Dığdığan : Dağ yemişi
Esgig : Eksik
Ğepeng : Daraba
Nabal : Vebal
Guşatan : Sapan
Teğese : Eskimiş
Pin : Kümes
Ayo : Ayı
Pimpirik : Titiz
Külbaş : Cahil
Gasap : Kasap
Gıcığ vermek : Nispet yapmak
Cadaloz : Çokbilmiş
Damçi : Tavandan sızan yağmur damlası
Devrisi gün : Ertesi gün
Gargaşa : Kaos
Hayhavar : Çaresizlik
Kabristan : Mezarlık
Verdeçe : Haylaz çocuk
Hotto : Lastik ayakkabı
Be***** : Muradına ermemiş
Çal : Banyo yapılan yer
Fücceten Ölüm için) aniden
Galak : Tezek yığını
Gınde : Küçük parça
Gine : Yine
Ğerezan : Kırbaç
Kartmah : Vücutta olaşan kaba kir
Küt : Hamuru tandıra düşürme
Nubar : İlk olgunlaşan meyve
Ğeste : Hasta
Ğelbir :Kalbur
Kestek : Kerpiç parçası
Mohre : Çamurdan yapılan yığma duvar
Acarlan : Gelişmek
Bat : Tandırı yakmama hazırlamak
Certbaşı :Eşkiya başı
Çinedan : Kursak
Destibala : İskembenin köşesi
Eremik : Yumurtlamayan güvercin
Keçele : Saka kuşu
Gedem : Ayak, bacak
Haradan : Nereden
İlitme : Yağda yumurta
kak : Meyve kurusu
Mellikan : Çelik çomak oyunu
Nahırci : Çoban
Pişpişo : Bir ot türü
Ağna : ******ları toprak ta yuvarlamak
Bagıl : Terbiyeli
Çahmur : Süt mavisi göz
Dalda : Koruma, himaye
Erbet : Çok çirkin
Gılın : Beğenmek
Helbet : Elbet
Kamaş : Tütünün dip yaprakları
Lavaş : Tandırda pişirilen ince ekmek
Mir : Bey
Ölet : Kolera
Pirçilik : Havuç
Sanc : Isırmak, sokmak












[URL="https://www.google.de/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=14&ved=2ahUKEwjs6a7EyfLdAhXqJcAKHTnxBHgQFjANegQIAxAB&url=https%3A%2F%2Fdogununincisi.wordpress.com%2F2018%2F05%2F24%2Fvan-sivesi%2F&usg=AOvVaw2dIdEA7nW497KDcfF_6gsK"]

[/URL]

ADIYAMAN' in KENDINE ÖZGÜ KONUSMA SIVESI








A
A'llaf : Hutubat alip-satan kisi.
Ahdaracah : Evde tandir üzerinde yapilan yufkaekmegi tandirin (sacin)
üzerinde pismesi için
çevirmeye yarayan tahta dan yapilmis kilici andiran alet.
Alamyon : Alimiyum.
Alita : Sakat, arizali, özürlü
Angut : Güvercin
Aristah : Toprak damin agaçla dösenmis tavani.
Asbap : Elbise
Avrat : Kadin-Bayan
Avrat namazi : Kusluk namazi

B
Balah : Paça
Balima : Bari
Baran : Çizgi, serit halindeki çizgi, keder çizgisi,üzüm baglarindaki
asma (Tiyek) sirali hali
Barmel : Fiçi
Baz : Bir kus türü ( Kaz Kazina,baz bazinan herkes entesinan )
( Atasözü )
Berk : Saglam
Bilata : Meyvelerin olgunlasma zamani
Bildir : Geçen sene

C
Canan : Bag bahçe islerinde yardimci hizmetçi
Cincih : Kus veya kus yavrusu
Cerbe'e : Su kenarinda öten kurbaga
Cömçe : Kepçe
Cörten : Oluk
Cardah : Merdiven
Cigiz : Yaramaz, oyun bozan huzursuzluk çikaran
Cilgi : Serit halinde kesilmis bez
Cinik : Favori
Ç
Çaga : Bebek, yavru
Çaglin : Sakat, eli kolu tutmaz
Çeç : El
Çirtik : Eglence aninda bas parmakla orta parmagin sikica birbirine
sürtülüp kaydirarak
Çikarilan sese çirtiik çalma denir.
Çirtikli : Süslü olmaya çok merakli, süslü-püslü, çitkirildim tavirli
Çin : Omuz




D
Delbike : Darbuka
Deleme : Topaç
Dink : Bugdayi kepegin ayirma islemi yapilan yer
Dürmik : Dürüm
Dari : Misir

E
Ehhe : Kaka
Elek : Oyunbaz,dilbaz, dalevereci
Elöpen : Kertenkele
Enik : Yavru, manih
Entes : Es-Denk
Ergen : Evli olmayan, bekar
Evsen : Sis
Eyis : Küçük toz küregi
Etdor : Büyük dürüm
Erasa : Hutubat satilan yer
Etebe : Kapi ve pencerelerin üzerine çiris olarak konulan kalas
Eyne : Ayna, ayrica rötgen anlamina gelir

F
Fak : Tuzak
Firinca : Kayik biçiminde ( Oval ) ekmek küregi
G
Gelin : Oglun hanimi, gelen anlamina gelin derilmistir.
Gever : Bahçe sulama için yapilan su kanallarin sularin kanallara
taksim edildigi taksimat yeri
Gisi : Herif, koca, er, evin erkegi

H
Hamkef : Uykusu, henüz açilmamis, keyfi pek yerinde olmayan
Hampara : Orta boy tas, Toprak parçasi, biçimsiz tas
Haphap : Takunya
Haraba : Bos arsa
Harar : Büyük çuval
Haraza : Kuyunun agzina konulan 30-40 cm. yüksekliginde tastan daire
seklinde tek parça
Çikinti.
Harih : Ark, ince su yolu.
Hayma : Ahsaptan (agaç ve dallardan) yapilmis bag ve bahçelerde insa
edilen bekçi kulübesi.
Hazna : Su biriktirilen yer
Hecer : Yeni, teze
Hafdar : Çok yiyen canavar
Hellaç : Keçe isleri ugrasan, keçeci.
Hemam Leyeni : Büyükçe fazla derin olmayan yayvan su kab
Hevre : Kepekli undan yapilan hamur isi
Hisir : Takilar
Hira : Ciliz
Him : Temel ( Evin Temili )
Hind : Yuva ( Arinin hindina barmah sogma)
Höllik : Huni seklinde külah, normal külah
Hopan : Bakimsiz bag bahçe
Hökkiz : Cevizin içinin tam bütün olarak çikmis hali
Hökkeze : Oldugundan iri yapili
Hölbe :Silindir ve elips sekilde genelde tuz konulan, kati ve sivi
bazi maddeler de konulan kap
Hölhölli : Süpheci
Höllik : Eskiden bebelerin kundaklari içine çis ve kakalarini
yapmalari için konulan beyaz toprak
Hurç : Heybe
Hubar : Zerricik halinde toz
Hilt : Karisik tahil
Himbil : Zarif, ciliz, avanak, enayi
I
Idara : Tenekeden yapilmis, kumbara büyüklügünde silindir veya koni
seklinde içerisinde
Gaz yagi ve fitil bundan aydinlatma araci " çira " da denilirdi.
Izar : Siyah çarçaf
Içme : Sifali su, içmece
Innedenlik : Igne tutturulan içi pamuk doldurulmus minyatür yastik.
K
Kalin : Baslik parasi
Kakma : Agaç ve tahta kiymigi
Kantarma : Kemerli yapi
Kara kafir : Kertenkelenin büyükçesi.
Karulye : Karyola
Kaynana : Kaim ana, Kaim Valide(ana yerine geçen) anlamina
Kekre : Acimisi, dil büker seklinde
Kuküç : Çekiç
Kelenguç : Kirlangiç.
Kelle : Tahta masanin çekmecesi, çekmece, para konulan çekmece.
Kendir : Kildan yapilmis ( örülmüs ) kalin ip
Kenif : Tuvalet -WC (Ayrica tuvalet için, yüznumara, cartcurt dami, ay
ahyoli, abdeshana
Hela isimlen de kullanilir. )
Keppir : Bozuk ve yokuslu yol.
Keremet : Iftira.
Kerrik : Olmamis, ham meyve.
Keskes : Farba, firfir
Kevese : Toprak damlarda, agaçla toprak arasina giren tahta kamis v.s.
malzeme.
Keyyim : Saglam
Kidik : Oglak.
Kindirik : Ufak, tefek
Kirat : 7200 gr. Hububati içine alan silindir sekilde ölçüm aleti.
Kirççik : Zayif, ciliz
Kildan : Hamamda yikanilacak suyun içerisine konulmasi için bakirdan
yapilmis özel kap.
Koka : Nakis ipi makarasi.
Kordile : Kurdela
Kurrik : Esek sipasi
Korrik : Belin bükük, kemiklerin çikmis ve çok zayif ciliz hali.
Köm : Yigin tepecik
Kör keliz : Önü kapali tabii su yolu.
Körefem : Pejmurde
Kört : Çukur
Kösegi : Yari yanmis odun
Kudimli : Ugurlu
Kufa : Kamistan ya da agaç dalindan yapilmis sepet
Kullep : Dalevre, hile hurda, oyun
Kulunç : Iki omuz arasi
Kuncik : Köse duvar kenari
Kuskana : Bakirdan yapilmis derince, yemek pisirme tenceresi
Kuttik : Kisa boylu
Külinçe : Ekmek, yagli yavan
L
Lallik : Dilsiz, ahraz
Lebbe : Boyuna takilan zincir gerdanlik
Lekkom : " Koyayim " anlaminda sövme ve hakaret ifadesi
Lembir : Fincan kirigi
Lenger : Genis, yayvan içine hamur ve köfte yogrulan genis kap
Log : Toprak damin yagmura karsi direncini antirmak üzere kullanilan
tastan yapilmis silindir
Logdir : Logu toprak damin üzerinde gezdirmeye yarayan ahsaptan
yapilmis makas seklinde alet
Lop : Bedavadan elde edilen yiyecek, beles yemek
Lopah : Bir lokma / Bir avuç
Lottik : Arkaya tekme atma
Lüllik : Musluk gibi suyun aktigi yer.
Lüllik : Oluk.
Lüllük : Tek elin içine sigabilecek bir sikimlik ölçü. ( bir lülük
köfte )

M
Mag : Uzun olan maskan. ( Odanin arka tarafinda agaçla ikiye bölünmüs
kisim )
Makat : Divan, Oturacak yer.
Mamiz : Nabiz.
Manca : Salata.
Mangaç : Cimbiz
Marama : Mendil
Markama : Bonyo havlusu
Mehsere Kazani: Büyük kazan
Mekir : Üzerine, den dolayi
Mesboh : Makbul olan.
Meyrat : Ölenden kalan giyisi
Mih : Çivi
Meleviz : Salak, sünepe
Millik : Kambur
Mirgibi : Küçük karinca toplulugu
Misandara : Evin salonun girisinde ahsaptan yapilmis korkuluk
Misir Tovigi : Hindi.
Motorsihlet : Motosiklet
Muhatara : Hastalikli.

N
Nacar : Marangoz
Nanir : Bir yerde bulunan herkese ait ******larin toplanip gün boyu o
yerin dag ve meralarinda otlatilip aksam olunca getirilme isi.
( ****** kendi evine kendi gelir )
Nehit : Beyaz yapi tasi
Nukkil : Gaga

O
Ohlagi : Ekmek açilan yuvarlak ince uzun merdane
Omça : Islenebilir tahta parçasi, odun
Oturah : Iskembe

Ö
Öhlez : Ciliz, agir hareket eden, uyuz görüntülü.
Öhlez : Zayif isik
Örken : Pamuktan örülmüs kalin ip
Örtme : Kapatmak, örtmek ayrica : Evin avluya açik üstü kapali önü
açik kismi
Öttirikli : Hastalikli
P
Paga : Zornakli kapinin kilit yeri.
Pangilot : Lira
Papah : Sünnet çocuklarinin baslarina taktiklari silindir seklinde
baslik
Partal : Mitil, ekski giysi
Patlah : Olmamis incirin yesil hali
Peççel : Beceriksiz
Perçem : Saçin alina sarkan kismi.
Perensek : Fir dönme
Perize : Biçilen ekinin tarlada kalan kismi.
Peskir : Havlu
Pizzik : Lahananin nazik kismi
Pirtik : Küçük bez parçasi
Pissik : Kedi.
Pizzik(Pezzik): Ciltte çikan sivilce ve benzer seyler,
Pörçikli : Havuç
Post : Deri.
Pöçcik : Bir seyin son kismi, kuyruk sokumu, kiç
Pöççik : Sap, kuyruk
Pöççik : Kuyruk, izmarit.
Pusirik : Toprak damlarda agaç dizildikten ve kevese konulduktan sonra
ince bir tabaka halinde
Konulan çamur.

R
Riççik : Kökün ince dallari, kök
Rik : Kin, nefret
Rüzkatiye : Belge.

S
Sadana : Saf, salak, agzi sagir
Salaca : Tabutun üzerine konuldugu dört kolu olan tahta
Sefertasi : Birkaç çesit yemek tasimak için yapilmis üst üste konulan
kap.
Sehen : Sahan
Seklem : Sirtta tasiyabilecek kadar yük
Sele : Sepet
Sete : Kalas
Seki : Evin avlusunda topraktan yapilmis divan seklinde yer
Sirgi : Toprak damlarda, yagan kari siyirmak için tahtadan yapilmis
kar küregi
Sirim : Ip
Sikke : Demir kazik ( yere çakilan ) .
Sitam : Üsütme hastaligi, Sitma
Sitil : Kova
Siyeç : Büyük çali
Soki : Içinde bulgur dövülen oyuk tas, dibek
Soyha : Ölünün sirtindan çikarilan giyecek.
Surfa : Sofra
Surha : Angarya is, onun-bunun isi
Süngil : Genelikle ellerde görülen nokta seklinde çikinti, sigil.
Süllüm : Toprak damlara çikilmak için agaçtan yapilmis merdiven.
Süvik : Toprak evlerin daminin kenar kisimlari




S
Sapsah : Sürahi
Sarmita : Yaramazlik yapan kiz çocugu
Savir olma : Aleme fars olma.
Seb : Toprak siva yaparken veya toprak zemini islatip, çatlaklar varsa
el sürerek kapatarak düzgün ve kaygan hale getirme ( sikillama )
Sekerdenlih : Seker konulan kap.
Sekgal : Eskimis ayakkabi
Sekuka : Yapan armudu
Sellek : Insanlarin tasidigi yük biçimi.
Sendik : Kalabalik
Senkor : Okun atildigi ' Yay ' seklinde ip ve yaydan olusan bir ucu
ilmek seklinde kus yakalamada kullanilan tuzak.
Serdenlik : Bahsis
Sev : Yörep, inis asagi.
Sigvin : Siddetli saganak yagmur
Sirga : Ekinden kalan saplari tasimak için esegin sirtina uygun
agaçtan üçgen biçiminde yapilmis malzeme
Sibik : Göz çapagi.
Sörrik : Salya
Simre : Yüzde yara halinde çikan bir hastalik.

T
Tagar : Köskerlerin içerisinde sagtiyan ( deri ) islattiklari su
kovasi
Taht : Yaz mevsiminde açik havada yatmaya uygun sekilde yapilmis
tahtadan kanepe Kanefe
Taka : Içerisine esya konulmak için, duvar içine oyulmus küçük bos
mekanlar.
Tay ( Tek ) : Bir adet
Tekes : Ayri ayri iki tekten olusan bir çift. ( her biri ayri olan bir
çift ayakkabi gibi )
Teberik : Hatira
Tecir(Canbaz) : ****** salip-satan
Telis : Kildan yapilmis çuval
Tentene : Tigla örülen yastik, yorgan kenarligi desen veya çiçek
dantel.
Teppir : Bugdaydaki yabanci maddeleri ayirmaya yarayan kenarsiz, ahsap
daire tepsi
Tesi : Ipligi elde egirmeye yarayan basi topaç seklinde olan uzunca
kuyrugu olan tahtadan alet
Tetirham : Ishal.
Tillane : Çok gezen
Tirsek : Korkak.
Tokaç : Toprak damin süvik denilen saçaklarinin sertlestirilmesi için
tahtadan yapilmis yassi tokmak.
Tola Suyu : Islatilmis kil dibe çöktükten sonra elde edilen kullü su.
( Eskiden çamasirlar mese agacinin külü ile yikanirdi. )
Tollaz : Bos Bos gezen
Tommiz : Yaz ayinin en sicak olusunun ismi yada deleme ( topaç )
demirden olan ucu.
Tommizlan : Yaz mevsiminde görülen biraz büyükçe siyah bir böcek.
Tottik : Akil, Iz' an.
Topalah : Yuvarlak.
Tovih : Tavuk.

U-Ü
Ugard : Dogru taraf.
Urgin : Gizlice
Uriplagi : 1800 gr.'in karsiligi agirlik ölçüsü
Usah : Çocuk
Üssibi Kusi : Yusufçuk Kusu
Velesbit : Cansiz at-bisiklet
Vizzik-mizzik : Mizmiz.
Virrik : Civik sulu kaka

Y
Yadirgi : Baskasi, el, yabanci
Yapmis : Yan yan yürüyen
Yavasa : Esegin agzina vurulan gem.
Yazi : Mahalle aralarinda, genelde çocuklarin oyun oynaya bilecekleri
düz mekân, oyun yeri.
Yelpeme : Nefes darligi ( Astim ) hastaligina verin ad.
Yermeti : Minder

Z
Zagal : Tembel, vurdum duymaz, agzi sagir.
Zaringil : Bikmis bezmis, perisan
Zemmik : Yapistirici, tutkal
Zerzembe : Karanlik derin çukur yer.
Ziknabit : Zehir gibi aci
Zobi : Kalibi büyük ve ise yaramaz, hantal
Zoppik : Çikinti
Zornah : Ahsap kapilarin arkadan emniyetini saglayan yine ahsaptan
yapilmis sürgü
Zumzih : Yumruk.

Malatya şivesinden birkaç örnek

Gadaların alam : Sana gelen felaket beni bulsun anlamındadır

Saçın teneşirlere döküle : Kızdığı kişiye beddua etmek, kötü haberlerini almak anlamındadır

Höykem (hökem) kalktı : Çok duygulanmak, ağlamaklı olmak anlamındadır..

Kaynak : BEN

SuLTann [INDENT] Malatya şivesinden birkaç örnek

Gadaların alam : Sana gelen felaket beni bulsun anlamındadır

Saçın teneşirlere döküle : Kızdığı kişiye beddua etmek, kötü haberlerini almak anlamındadır

Höykem (hökem) kalktı : Çok duygulanmak, ağlamaklı olmak anlamındadır..

Kaynak : BEN

.............................................................................................................................................

[/INDENT]




] MALATYA İSMİ NEREDEN GELİYOR?


Hititler döneminde buranın adı "Meliddu"dur. Halk tarafından Malatya olarak değiştirilmiştir


Kaynak : BEN hıh

...........................................................................................................